KAPIT SA PATALIM 03

 

IKATLONG KABANATA

        NAGISING si Jane na kumikirot ang ulo. Nanatiling nakapikit ang kaniyang mga mata dahil pakiramdam niya kapag iminulat niya iyon ay mas lalong sasakit ang ulo niyang parang binibiyak gamit ang itak. Patihaya siyang nakahiga.

Umungol siya ng mahina. “Aray ko… Ang sakit ng ulo ko. Pucha naman, o!” Pumaling siya sa kaliwa at may nahawakan siyang katawan ng isang tao. Sino `to? Tanong niya sa sarili.

Medyo nagulat siya kaya ibinukas niya nang bahagya ang mata at nakita niya ang natutulog habang nakanganga na si Prince. “Ay, pucha…” Mahina niyang mura nang maalala ang nangyari kagabi.

Pinuntahan nga pala siya ni Prince kagabi at nag-aya ito na mag-inom silang dalawa sa apartment ni Betty. Dalawang long neck na Empi Lights pa talaga ang tinira nila. Malakas kasing mag-inom ang nobyo niya. Dati ay hindi siya malakas mag-inom pero tila nahawaan siya dito. Ang pulutan nila kagabi ay mani na tig-pipiso. Bumili sila ng isang banig niyon. Tubig lang ang chaser. Kaya naman pala ang sakit ng ulo niya ngayon. Naiintindihan na niya kung bakit.

“Good morning sa inyong mag-jowa! Breakfast? Gutom na ba kayo? Amoy ulam na ako!”

Muntik pang mapasigaw si Jane nang makita niya si Betty na may hawak na siyanse. Naka-hanging blouse ito at T-back na panty. Nagising na si Prince at upang hindi makita nito ang ayos ng kaibigan niya ay mabilis niyang hinablot ang unan at itinakip sa mukha nito.

“Ano ba?” Nalilitong react ni Prince. “Alisin mo nga iyan sa mukha ko!” reklamo nito.

Pinanlakihan niya ng mata si Betty. “May shorts ka nga diyan, friend! Ang halay! Bilis, friend!”

“Ay, sorry naman! Gising na pala ang boyfie mo. Wait lang. Nakakahiya naman at baka may makita siya.” Kinuha nito ang nakasabit na pekpek shorts sa likod ng pinto at isinuot iyon sa harapan niya.

Saka lang niya inalis ang unan sa mukha ni Prince.

“Bakit mo ba tinakpan ng unan ang mukha ko?” Nagtatakang tanong nito.

“Ah, e… wala. May gagamba kasi. Takot ka do’n, `di ba? Ang laki ng gagamba!”

“Hindi ako takot sa gagamba!” Kakamot-kamot sa ulo itong tumayo at pumasok sa CR.

Nilapitan siya ni Betty upang kausapin. “Grabe kayong dalawa, friend. Lasing to the max talaga kayo, ha. Pag-uwi ko kaninang madaling araw ay nakita ko kayong nag-iinom pa. Inaya niyo pa nga ako pero `di ko na keri dahil napainom na rin ako sa bar. Bakit ba kayo nag-inom na dalawa? At hindi lang basta inom kundi walwal to the max and highest level! May problema ba kayo ni Prince?” usisa nito.

Umiling si Jane at bumangon. “Wala. Trip lang niya na mag-inom kami kagabi.” Inayos niya ang mga ginamit nila sa pagtulog. Tiniklop niya ang kumot at isinalansan nang maayos ang mga unan.

“O, siya. Mukhang tapos na naman kayong matulog na dalawa. Ako naman ang i-sleep, ha!” Ibinigay nito sa kaniya ang siyanse. “May almusal na. Nagluto na ako. Tirhan niyo na lang akong dalawa. Okay? I’m going to sleep na! May pasok pa ako later, e.” Pagkasabi nito niyon ay humiga na ito.

Saktong lumabas na si Prince sa banyo. Inaya niya na itong kumain ng almusal.

Habang kumakain silang dalawa ay isang tawag mula sa kaniyang tatay ang natanggap niya.

“Hello, anak.” Naramdaman agad ni Jane na may problema ito base sa tono ng pagsasalita nito.

“Bakit po kayo napatawag, `tay? May problema po ba?” Medyo kinakabahan na siya.

“Anak, huwag ka sanang mabibigla, ha. Huwag ka rin sanang magagalit sa akin. May sasabihin kasi ako sa iyo. Kailangan namin ang tulong mo, anak…”

“Tatay, ano po ba iyon? Sabihin niyo na. Huwag na po kayong magpaliguy-ligoy pa.”

Nagkatinginan sila ni Prince.

“Naniningil na kasi iyong pinagsanlaan ko ng lupa natin. Kailangan na nating makabayad sa kaniya bago matapos ang buwan na ito. Kung hindi ay papaalisin na niya tayo.”

“Ano pong pinagsanlaan? Nakasangla ang lupa natin? Paki-explain po.” Gulat na tanong ni Jane.

“Oo, anak. Naisangla ko noong magkasakit ang nanay mo. Hindi ba at pina-opera natin siya noong nagkaroon siya ng appendicitis? Iyon ang ginamit naming pera para doon.”

Labis siyang naguluhan. “Ang sabi niyo sa akin ay sa charity kayo nakakuha ng—” Hindi na niya itinuloy ang sasabihin dahil mukhang alam na niya ang nangyayari. Hindi sinabi ng tatay niya na isinangla nito ang lupa nila dahil magagalit siya. Bagkus, nagsinungaling na lang ito. Napahawak si Jane sa noo. “`Tay, dapat sinabi niyo sa akin noon ang totoo. Nagawan ko sana ng paraan.” Bigla tuloy siyang nanghina.

Ang bahay at kakarampot na lupa na nga lang ang pagmamay-ari ng pamilya niya tapos nanganganib pang mawala.

“Pasensiya ka na. Nahihiya na rin kasi kami sa iyo dahil alam namin na hindi biro ang buhay mo diyan. Alam namin na nahihirapan ka nang mag-isang bumubuhay sa aming lahat dito. Kung kaya ko nga lang sanang magtrabaho pa.”

“Wala pong problema sa akin iyon, tatay. Kailan niyo ba ako narinig na magreklamo?” Pilit niyang kinakalma ang sarili upang makapag-isip nang maayos. “Magkano po ba ang kailangan ninyo?”

“One hundred fifty thousand pa, anak.”

Napapikit si Jane sa sinabing presyo ng tatay niya. Kahit nga isandaang piso ay wala siya. Iyon pa kayang one hundred fifty thousand? Saan siya kukuha ng ganoong kalaking halaga?

“Gagawan ko po ng paraan. Hanggang matapos ang buwan na ito, `di ba?” sagot niya kahit hindi siya sigurado kung makakahanap siya ng ganoong pera. May tatlong linggo pa bago matapos ang buwan na ito. Kaya niya kaya iyon?

“Oo, anak. Pasensiya na talaga at ikaw lang ang pwede naming malapitan.”

“Ayos lang po. Naiintindihan ko. Ang nanay at mga kapatid ko, kumusta po sila?”

“Ayos lang silang lahat. Tinitipid namin iyong huli mong padala. Nakakaraos kami dito kahit papaano. Ikaw, anak, kumusta ka diyan?”

“Okay lang ako dito, `tay. S-sige po. Nakain pa po ako, e. Mag-iingat kayong lahat diyan.”

“Salamat ulit, anak.” At doon na natapos ang pag-uusap nila ng kaniyang ama.

Pagkabalik niya ng cellphone sa ibabaw ng lamesa ay napamura na lang si Jane. Nawalan na siya ng ganang kumain. Napatulala na lang siya. Tumatakbo ang utak niya kung saan siya maghahanap ng pera. Gusto niyang umiyak pero alam niyang walang maitutulong ang pag-iyak niya sa problemang pasan niya ngayon. Pinalayas na nga siya sa kaniyang apartment tapos ngayon ito naman. Mukhang pati ang pamilya niya ay mapapalayas din.

Ah, hindi. Hindi siya papayag na mawala sa kanila ang bahay at lupa nila sa probinsiya. Kahit maliit lang iyon ay mahalaga iyon para sa kaniya. Doon siya lumaki, nagka-isip at nagsimulang mangarap. Iyon na lang ang meron sila kaya hindi siya papayag na mapunta iyon sa ibang tao. Gagawin niya ang lahat kahit pa ang kumapit siya sa patalim!

“Jane?” untag ni Prince sa kaniya. Napatingin siya dito. “Bakit? Ano `yong sinabi ng tatay mo?”

Walang pag-aalinlangan na sinabi niya sa nobyo ang napag-usapan nila ng kaniyang ama. “Ayokong mawala sa amin ang bahay at lupa namin, Prince! Hindi ako papayag!” Himutok niya.

“E, saan ka kukuha ng one hundred fifty bago matapos ang buwan? Ang laki no’n!”

Nawawalan ng pag-asa na umiling siya. “H-hindi ko alam… Mangungutang sa mga katrabaho ko ulit. O kaya hahanap ng part time job. Kahit ano. Basta makaipon lang ako ng pera. Gagawin ko ang lahat, Prince! Ayokong mawala iyon, e.” Iniisip pa lang niya na mawawala sa kanila ang bahay at lupa ay para na siyang naiiyak agad. Isinubsob niya ang mukha sa dalawang palad upang pigilan ang pagpatak ng luha.

“May alam akong pwede mong gawing part time job.” Biglang sabi ni Prince.

Mabilis na umangat ang mukha ni Jane. “Ano?” Mabilis din niyang tanong.

Iniunat ni Prince ang mga paa. Sumubo muna ito ng tinapay. “Ano… Madali lang.”

“Ano nga? Anong trabaho? Malaki ba ang sahod diyan?”

“Babysitter. Naghahanap kasi ng babysitter iyong kaibigan ng kakilala ko. Wala daw kasing nagbabantay sa mga anak nila tuwing gabi. Ang trabaho yata no’ng mag-asawa ay night shift.”

Kumunot ang noo niya. “Babysitter? Ano naman iyon?”

“Hindi mo alam ang babysitter?” Umiling siya bilang sagot. “Tagapag-bantay ng mga bata. Pansamantala lang habang wala ang mga magulang nila. Ganoon lang!”

“Yaya?”

“Oo. Parang gano’n na nga. Pero tuwing gabi ka lang magbabantay. Kapag bumalik na ang parents nila, aalis ka na. Sayang din ang dalawang libo kada gabi. Mayamang pamilya kasi iyon. Malay mo, matuwa sa iyo kapag nagustuhan ang serbisyo mo. Bigyan ka pa ng bonus. Two thousand times twenty one days… Aba! Malaki din! Tapos sa gabi ka lang magtatrabaho. Sa araw ay makakapahinga ka pa.”

“Magkano ba?”

“Teka…” Inilabas ni Prince ang cellphone at doon ito nagkuwenta. Kung makapagsabi naman ito ng malaki ay parang alam na nito kung magkano. Iyon pala ay kailangan pa nito ng tulong ng calculator. “Forty two thousand! Baka pwedeng pakiusapan iyong naniningil na mag-aabot muna kayo ng kahit kaunti. Papayag siguro iyon kesa sa wala kayong maibigay, `di ba?”

Aba. Malaking halaga na ang sinabi ni Prince. Pwede rin nilang gawin ang suggestion nito. Kaya lang may pagdadalawang-isip pa rin siya. “Gusto ko sana kaya lang may regular job ako na shifting ang schedule. Paano kung magpang-gabi ako sa trabaho ko? Paano ko mababantayan ang mga bata?”

“Nag-suggest lang naman ako, Jane. Kung tatanggapin mo o hindi, ayos lang. Pero sayang kasi lalo na at kailangan mo ng pera. Iyan lang kasi ang trabahong alam ko na pwede mong pasukan ngayon.”

“Hanggang kailan ba nila kailangan ng babysitter? Baka naman pansamantala lang.”

Tumaas-baba ang balikat ni Prince. “Iyon ang hindi ko alam.” Nakalabi nitong sagot.

Bigla tuloy siyang napaisip. Ano nga ba ang pipiliin niya? Ang regular na trabaho na hindi ganoon kalaki ang sahod o ang trabahong malaki ang sahod pero hindi siya sigurado kung hanggang kailan?

Trabaho? Hindi niya alam kung bakit bigla iyong isinigaw ng utak niya.

Muntik nang mahulog si Jane sa kaniyang kinauupuan nang maalala niya na may pasok nga pala siya ng ala-sais ng umaga! Napatalon tuloy siya sa kaniyang kinauupuan dahil malapit nang mag-ala-siyete. Late na late na siya.

“O, bakit? Ano na naman ba?” Nagtatakang tanong ni Prince.

“May pasok ako ngayon ng six! Shit! Bakit hindi ko naalala?” sagot niya habang hinahalungkat ang mga damit. Kumuha siya ng tuwalya at panloob.

“E, lagpas na ng six. Papasok ka pa ba? Huwag ka nang pumasok. Late ka na rin naman, e.”

“Hindi pwede. Na-warning-an na nga ako dahil palagi akong late! Kailangan kong pumasok kahit late na ako!” Tumakbo na siya sa banyo at mabilisang naligo. Nagbuhos lang siya ng dalawang tabo ng tubig, nag-shampoo, nag-sabon at nagbanlaw. Tinuyo ang sarili at nagsuot ng panty at bra.

Kinukuskos niya ng tuwalya ang basang buhok habang naglalakad. Sa harapan na rin ni Prince siya nagbihis ng damit at nagsuot ng sapatos.

“Teka, sasabay na ako sa iyo pag-alis,” anito.

 

KULANG na lang ay lumipad si Jane sa pagtakbo habang papasok sa kumpanyang kaniyang pinapasukan. Pagka-check ng guard ng kaniyang bag ay dumiretso na siya sa may locker room upang magpalit ng uniform. Binilisan na lang niya ang pagkilos. Pagkatapos niyon ay sa production area na siya pumunta. Pagkapasok niya ay nakita niyang nagsisimula nang magtrabaho ang lahat.

Pagpunta niya sa kaniyang puwesto ay may ibang nakapuwesto na doon na isang babae.

“`Te, ako na diyan. Na-late lang ako. Ako nakapwesto diyan.” Nakangiti niyang sabi dito.

Tiningnan lang siya ng babae at hindi umalis sa puwesto.

May tumapik sa kaniyang balikat at paglingon niya ay ang supervisor pala nila na si Ma’am Erika.

“Ma’am, nandito na po ako!” Medyo nilakasan niya ang pagsasalita dahil maingay sa production area. “Sorry po dahil na-traffic po ako. Grabe nga po ang traffic. Nakaka-stress!” Pagdadahilan niya.

“Jane, traffic na naman ba ang sisisihin mo? Marami sa nagtatrabaho dito including me ay mas malayo pa ang inuuwiang bahay kesa sa iyo at hindi kami nale-late. Alam mo ba ang ginagawa namin? Gumigising kami ng maaga at kumikilos kami ng mabilis. Iyon ang ginagawa namin kaya hindi kami nale-late!” Halatang naiinis na ito sa kaniya. Naiintindihan naman niya dahil halos sunud-sunod na siyang late.

Hindi niya na kasi kayang matulog ng maaga sa sobrang dami ng iniisip. Kaya ang nangyayari ay late na siyang nagigising kahit pa mag-alarm siya. Tapos nag-inom pa sila ni Prince kagabi kaya lalo na siyang hindi nakagising ng maaga. Medyo masakit pa nga ang ulo niya hanggang ngayon dahil sa hang over na nararamdaman niya.

“Sorry na po, Ma’am Erika. Hayaan po ninyo at hindi na mauulit.”

“Talagang hindi na mauulit, Jane.”

“Bakit po? Ia-approve niyo na po ba `yong nire-request ko na eight na ng umaga ang pasok ko?”

“Hindi! Alam mo kung bakit? Dahil you are fired!” Malakas nitong sabi sa pagmumukha niya.

Natigalgal si Jane sa sinabi ni Ma’am Erika. Parang alingawngaw na nagpaulit-ulit pa iyon sa loob ng ulo niya. Napatulala na lang siya dito. “A-ano po? F-fired? As in sisante na ako, ma’am?” Marahan siyang umiling. “Ma’am, huwag naman po kayong mag-joke ng ganiyan—”

“Mukha ba akong joker?!” Itinuro nito ang sariling mukha. “Naaapektuhan ang takbo ng production dahil sa pagiging late mo. Pati mga tao sa nauunang shift, inirereklamo ka na. Nakikita mo ba iyang nasa puwesto mo? Galing pa iyang sa twelve-hour na trabaho tapos kailangan pa niyang magtrabaho ng another twelve hours kasi late ka na naman!”

“Kaya nga po nandito na ako, `di ba? Ma’am, huwag niyo po akong sisantihin, please! Kailangan ko po ang trabahong ito. I love this job po, ma’am!”

“Love? Love mo mukha mo! Kung love mo ang trabaho mo, hindi ka magpapaka-late lagi. Umalis ka na dahil sisante ka na, Jane. I am sorry. Ayokong ako pa ang mapagalitan ng mga head dito dahil nagki-keep ako ng trabahador na katulad mo. Ihuhulog na lang namin ang huling sahod mo this week. Okay?”

Lumuhod siya sa harapan ni Ma’am Erika. “Parang awa niyo na po. Hindi po ako pwedeng mawalan ng trabaho ngayon! Please po, ma’am!” Naiiyak na pagmamakaawa niya dito. Wala na siyang pakialam kahit marami pa ang nakakakita sa ginagawa na niya. Mas importante ang trabaho kesa sa kahihiyan sa mga ganitong sitwasyon.

Kapag kasi nawalan siya ng trabaho ay maghahanap na naman siya ng panibago. Mahigit isang buwan ang kailangan niyang hintayin bago makapag-umpisa kung makakahanap agad siya dahil mag-aasikaso pa siya ng requirements gaya ng medical. Hindi naman siya agad sasahod kung sakali. E, sa katapusan na ng buwan ay kailangan niya ng malaking halaga ng pera. Paano na siya makakaipon ngayon?

Nakatingin lang sa kaniya si Ma’am Erika. Walang ekspresiyon ang mukha.

“Maawa naman kayo sa akin, ma’am!”

“Jane, hindi ako charity para maawa. Ginagawa ko lang ang trabaho ko dito. Pasensiya ka na.” Tumalikod na ito sa kaniya at naglakad palayo.

“Ma’am! Hindi pantay ang kilay ninyo!” sigaw niya dito. Hindi naman talaga pantay. Nadi-distract nga siya kanina habang nag-uusap sila, e.

Wala nang nagawa pa si Jane kundi ang tumayo at umuwi na lang sa apartment ni Betty na luhaan at walang trabaho. Bakit ngayon pa nangyari ito kung kailan kailangan na kailangan niya ng pera? Parang gusto na tuloy niyang sumuko. Magpakamatay na lang para tapos na ang lahat.

Hindi ka pwedeng magpakamatay, Jane! Marami ka pang binubuhay! Sigaw sa kaniya ng isang bahagi ng utak niya. Oo nga pala, hindi siya pwedeng mamatay. Kapag ginawa niya iyon ay baka mamatay sa gutom ang pamilya niya. Ayaw niyang mangyari iyon.

Ang kailangan niyang gawin ay mag-isip kung paano kikita ng pera nang mabilis!

 

“FRIEND, magkano ba ang bentahan ng kidney ngayon?” Nakatulalang tanong ni Jane kay Betty habang kumakain sila ng isaw sa labas ng apartment. Pagkalabas kasi ng apartment ni Betty ay may nagtitinda ng mga inihaw na kung anu-ano.

“Kidney? Bato?”

“Ay, hindi! Iyong singer! Si Kidney Spears!” pilosopong turan niya.

Natatawang hinampas siya nito sa braso. “Gaga ka! Britney Spears kasi `yon!”

“E, nagtatanong ka pa kasi. Siyempre, bato. Kidney nga, `di ba?”

“Hindi ko alam, e. Itanong mo diyan kay Ate Mabel at baka alam niya!” Tukoy nito sa tindera ng inihaw. “Panay ang ihaw niyan ng lamang-loob, e.”

“Seryoso ako! Alam mo naman na natanggal ako sa trabaho ko tapos kailangan ko pa ng one hundred fifty thousand bago matapos ang month na ito, `di ba?” Pagkauwi niya kanina mula sa dati niyang pinagtatrabahuhan ay nagising ito. Sinabi niya dito ang lahat. Wala kasi siyang inililihim kay Betty. Kahit ganoon ito ay mapagkakatiwalaan naman ito kahit papaano.

“Gaga ka! Magbebenta ka ng kidney mo? Bad na magbenta ka niyan, friend. Baka katawan mo naman ang mag-suffer kasi isa na lang kidney mo. Ikaw din. Baka pagsisihan mo iyan.”

“Wala na akong maisip na ibang paraan, e!” Himutok niya.

“`Wag na lang kidney ang ibenta mo. Magbenta ka na lang ng laman katulad ko! Joke lang! Huwag iyon. Huwag ka nang tumulad sa akin!”

“Ewan ko sa iyo. Seryoso kasi ako! Bakit mapapautang mo ba ako, friend?”

Tumango si Betty. “Oo naman pero hindi nga lang one hundred fifty thousand. Iyong one hundred fifty lang ang kaya ko. Walang thousand!” Malakas itong tumawa. “Joke lang, friend. Pinapatawa lang kita at alam kong pasan mo ang daigdig ngayon. Pero don’t worry, magtatanong-tanong ako kung saan pwedeng umutang o kaya ay work na pwede mong pasukan.”

“Thank you talaga, friend, ha! Palagi kang nandiyan para sa akin. Hindi ko na tuloy alam ang gagawin ko kung wala ka.”

Pabirong umirap si Betty. “`Sus! Ang drama! Tama na nga iyan. Kumain na lang tayo nitong isaw!” Isinawsaw nito ang isaw sa suka. “Ate Mabel, pabalot ng apat na betamax, tatlong ulo at dalawang hotdog. Ulam namin iyan ng friend ko!”

“Okay. Ang hilig mo talaga sa hotdog at ulo, Betty!” Puna ni Ate Mabel.

“Siyempre naman. Iyan ang bumubuhay sa dugo ko. `Yong dugo ay `yong betamax! O, `di ba?! Ang witty ko!” At nag-apir pa sina Betty at Ate Mabel. Pagkatapos ay kinausap na ulit siya ng kaniyang kaibigan. “Teka, ikaw ba ay hindi maarte sa trabaho, Jane? Kahit ano ay pwede mong pasukin at gawin?”

“Oo. Hindi ako maarte basta `wag lang illegal at huwag katulad ng trabaho mo dahil not for sale ang keps ko. Bakit may alam ka na ba?” Excited siyang malaman ang sagot nito.

Matagal na nag-isip si Betty bago sumagot. “Ah, e… Wala pa!” anito sabay tawa ng malakas.